Prehistorie

Voorburg is al meer dan vijfduizend jaar een aantrekkelijke plaats om te wonen. Op verschillende plaatsen op het grondgebied van de huidige gemeente Leidschendam-Voorburg zijn namelijk sporen gevonden van bewoning in de Jonge Steentijd tussen 3500 en 2500 voor Chr. De bewoners, die worden gerekend tot de zogenoemde Vlaardingengroep, leefden op de strandwal, een lage duinenreeks die van Wateringen via Rijswijk, Voorburg en Leidschendam naar Voorschoten loopt. Op die strandwal konden ze akkerbouw bedrijven, aan de westzijde hadden ze de zee voor de jacht op zeedieren en de strandvlakte als weidegrond, en aan de oostzijde was veenmoeras, waar eveneens kon worden gejaagd.

In 1965 vond een amateurarcheoloog op het terrein van het Diaconessenhuis stukken vuursteen en scherven, waaronder een merkwaardige versierde kleischijf. Deze vondsten en het aardewerk dat in 1988 bij de heropgraving van het ‘Keldertje van Reuvens’ op het terrein van Forum Hadriani tevoorschijn kwam, wijzen op een nederzetting van mensen van de Vlaardingengroep. Ook bij de opgravingen die tussen 1963 en 1965 in Leidschendam en Voorschoten werden uitgevoerd, is vuursteen en aardewerk van deze groep gevonden.

De oudste vondst van de Vlaardingengroep werd echter al in 1923 in Park Vronesteyn gedaan, waar iemand een stenen bijl vond, die inmiddels helaas zoek is.

De jongste vondsten dateren van enkele jaren geleden. In 2007-2008 vond de Universiteit van Amsterdam bij een opgraving op de plaats van het voormalige doveninstituut Effatha veel scherven van aardewerk, brokken verbrande klei, fragmenten vuursteen, stukken natuursteen, fragmenten bot en enkele bekapte stukken hout. Het meeste daarvan is volgens de onderzoekers afkomstig van de Vlaardingengroep en wijst op een nederzetting. De Archeologische Werkgroep Leidschendam-Voorburg onderzocht in 2008 voorafgaande aan de bouw van een wooncomplex een schijnbaar leeg terrein aan de Frekeweg in Leidschendam, waar ze eveneens een grote hoeveelheid scherven en botten van de Vlaardingengroep vond.

Ook in de Bronstijd tussen 2000 en 800 voor Chr. was Voorburg in trek als woonplaats. Vondsten uit die periode zijn met name gedaan in 1991 in Park Leeuwensteyn en in 1998 aan het Westeinde. In Park Leeuwensteijn kwamen vuursteen, aardewerk en – heel bijzonder – een houten hamer – boven de grond, die wijzen op een nederzetting uit ongeveer 1400 voor Chr. Ouder zijn de bronstijdvondsten van het Westeinde. De vuurstenen werktuigjes, het aardewerk en het bot dateren uit ongeveer 1700 voor Chr.
Hoewel die elders in het land wel voorkomen, zijn in Voorburg helaas geen sporen van huizen uit de Bronstijd gevonden.

Speerpunt uit de Midden- tot Late Bronstijd (1800-800 v.Chr.)

Speerpunt uit de Midden- tot Late Bronstijd (1800-800 v.Chr.)

 

 

Een heel bijzondere vondst werd door een jongen in de volkstuin van zijn opa bij Park Arentsburgh gedaan: een bronzen speerpunt.

 

 

 

Tevens heeft een Leidse archeologiestudent in 2012 bij graafwerkzaamheden aan de Zijdesingel in Leidschendam een klein bronzen bijltje uit de Late Bronstijd gevonden, dat nu te bewonderen is in het Stadsmuseum Leidschendam-Voorburg.

foto2 Onderzoek prehistorie, Bronzen bijltje uit Leidschendam

Bronzen bijltje uit de Late Bronstijd, ca. 1000 v.Chr.

Uit vondsten in Den Haag, Rijswijk, Wassenaar en Monster blijkt dat in deze regio ook in de IJzertijd, die loopt van 800 voor Chr. tot het begin van de jaartelling, mensen hebben gewoond. In Voorburg zijn daar echter nog maar weinig sporen van gevonden. Uitzondering daarop is het terrein van Forum Hadriani waar J.H. Holwerda in de jaren twintig van de vorige eeuw – hoewel hij dat zelf niet wist – ijzertijdaardewerk heeft opgegraven, evenals in de jaren 2007-2008 de Universiteit van Amsterdam. Maar ook uit deze periode ontbreken sporen van huizen.

Bronvermelding:

  • Heeringen, R. van, ‘Met zevenmijlslaarzen door de Bronstijd en de IJzertijd van Voorburg’, in: W. de Jonge, J. Bazelmans en D. Jager (red.), Forum Hadriani van Romeinse stad tot monument, Utrecht 2006, 29-34.
  • Horssen, W. van, ‘Voorburg in de prehistorie’, in: Jacobs, A., G. Langerak en K. van der Leer (red.), Archeologisch onderzoek in Leidschendam-Voorburg. Enkele hoogtepunten 1985-2010, Historisch Voorburg 15, 2009, nr. 2, 7-8.
  • Koot, C.W., ‘Terra incognita? De voorgeschiedenis en het nachleben van Forum Hadriani’, in: Hirschel, R.L. (red.), Romeinse stad achter de Limes, Symposiumbundel. Voorburg 2009, 32-42.
  • Raemakers, D., ‘De bevolking van West-Nederland in de Jonge Steentijd, de Vlaardingengroep’, in: W. de Jonge, J. Bazelmans en D. Jager (red.), Forum Hadriani van Romeinse stad tot monument, Utrecht 2006, 26-29.