afb. 1. De Meern 1. Eeuwenlange ligging in de bodem heeft torsie veroorzaakt.
Op zondag 10 november waren we te gast in Museum Hoge Woerd voor een rondleiding over het Romeinse schip De Meern 1 en zijn inventaris. De Meern 1 is een indrukwekkende verschijning: 25 m. lang, 2,70 m. breed en goeddeels compleet (afb. 1).
In een winter zo rond het jaar 190 zonk het schip onbeschadigd en in vol bedrijf naar de bodem van de Oude Rijn. Mogelijk was het zicht slecht door regen en storm, door een stuurfout liep het schip vast op de bodem, de sterke stroming trok eraan, het schip kapseisde, maakte water en was in korte tijd verloren. De schipper kon (hopelijk) het vege lijf redden, maar niet zijn spullen. Zijn gereedschapskist, meubels, kookspullen en persoonlijke bezittingen werden snel bedekt door een grote hoeveelheid zand om pas zo’n 18 eeuwen later letterlijk weer boven water te komen.
Deze onfortuinlijke man heeft ongetwijfeld een traan gelaten om zijn ongeluk, maar voor de archeologen die De Meern 1 in 1997 vonden bij de aanleg van Leidsche Rijn, kon de vlag uit! Deze prachtige boot met scheepsinterieur erbij is een bijna complete tijdscapsule zoals die maar zelden wordt aangetroffen in de archeologie. En daar kun je heel wat van leren.
Voor het bouwen van De Meern 1 zijn drie woudreuzen geveld, eiken van zeker 40 m hoog, zo rond het jaar 150. Het was dus al 40 jaar in bedrijf voordat het zonk. De schipper sliep in de kleine kajuit. Hier stonden zijn bed, een kastje, een kluisje en zijn gereedschapskist. Kajuit, kist en kluisje konden op slot, de sleutels liggen nu in een vitrine. Vóór de kajuit bevond zich de kombuis. Dakpannen functioneerden als haardplaat, brandsporen laten zien waar (afb. 2).
afb. 2. De achterkant van de boot met brandsporen.
Veel van het gevonden gereedschap, o.a. een schep, een boor, een koevoet en bijlen, beitels en zagen zien er nu nog precies hetzelfde uit. De houtschaaf is het mooiste voorbeeld (afb 3).
afb. 3. Houtschaaf met origineel schaafsel van een zilverden
In al zijn glorie laat De Meern 1 Rome’s kunde, nauwkeurigheid, efficiëntie en organisatorisch vermogen zien. Maar misschien wordt de bezoeker nog wel meer getroffen door het persoonlijke verhaal van de schipper. We zien een spijl van het bed waarop hij sliep, de pennen waarmee hij schreef, de potten waarin hij kookte, de zolen van zijn schoenen en de sleutels waarmee hij zijn kostbaarheden beveiligde. En dat raakte hij allemaal in één keer kwijt.
Op de groepsfoto staan twee dames die geen lid zijn van de AWLV (afb. 4). Deze Bataafs-Romeinse vrouwen kijken naar de resten van een Duitse jachtbommenwerper (JU-88), neergeschoten op 10 mei 1940. Zij kijken naar een gevonden voorwerp uit een andere tijd, dat ooit door mensen is gemaakt en gebruikt. Precies wat bezoekers van het museum nu ook doen. Dit kunstwerk ‘De Propeller van de Leidsche Rijn’ is gemaakt door Roy Villevoye en heeft als motto: kijken naar anderen die kijken naar anderen.
afb. 4. Groepsfoto rondom ‘De-Propeller van de Leidsche Rijn’
Foto’s en tekst: Vian Gast
Meer weten?
www.museumhogewoerd.nl
www.castellumhogewoerd.nl
wikipedia.org/wiki/Schepen_van_De_Meern
oudheid.clubs.nl/nieuws/detail/38003_hoe-deden-romeinen-dat-de-meern-1
www.histvervdmh.nl/romeinse-tijd
